Menguasai Penilaian: Format Sumatif vs. Formatif untuk Kejayaan Akademik

01 May 2024

Perbedaan Penilaian Formatif dan Sumatif di Kurikulum Merdeka

Dalam dunia pendidikan yang sentiasa berkembang, pemahaman tentang kaedah penilaian yang berkesan adalah penting. Dua format penilaian yang sering digunakan ialah penilaian sumatif dan formatif. Bayangkan dua sisi mata wang yang sama - kedua-duanya memainkan peranan penting dalam mengukur pembelajaran pelajar, tetapi dengan cara yang berbeza. Artikel ini membincangkan secara mendalam tentang format penilaian sumatif dan formatif, meneroka perbezaan, kebaikan, dan bagaimana ia boleh digunakan secara strategik untuk meningkatkan hasil pembelajaran.

Penilaian sumatif, seperti namanya, bertujuan untuk merumuskan pembelajaran pelajar pada akhir sesuatu unit, semester, atau kursus. Ia bertindak sebagai gambaran keseluruhan prestasi pelajar, selalunya dalam bentuk gred atau markah. Sebaliknya, penilaian formatif ialah proses yang berterusan yang berlaku sepanjang proses pembelajaran. Ia seperti memberikan maklum balas secara berterusan kepada pelajar tentang kemajuan mereka, mengenal pasti kekuatan dan kelemahan mereka pada peringkat awal.

Walaupun kedua-dua format penilaian mempunyai tujuan yang berbeza, ia saling melengkapi dan penting untuk pembelajaran yang menyeluruh. Penilaian sumatif memberikan gambaran menyeluruh tentang pemahaman pelajar, manakala penilaian formatif membolehkan penambahbaikan berterusan sepanjang perjalanan pembelajaran mereka. Dengan menggabungkan kedua-dua format ini secara berkesan, pendidik boleh mencipta persekitaran pembelajaran yang lebih komprehensif dan berkesan untuk pelajar.

Memahami sejarah dan evolusi format penilaian sumatif dan formatif boleh memberikan pandangan yang berharga tentang kepentingannya dalam konteks pendidikan hari ini. Penilaian sumatif mempunyai akar umbi dalam kaedah penilaian tradisional, di mana peperiksaan dan ujian merupakan norma. Walau bagaimanapun, dengan peningkatan penekanan terhadap pembelajaran pelajar yang holistik, penilaian formatif telah mendapat tarikan yang ketara. Pendekatan ini menyedari keperluan untuk maklum balas berterusan dan penyesuaian pengajaran untuk memenuhi keperluan pelajar yang pelbagai.

Salah satu cabaran utama dalam penilaian pendidikan ialah memastikan penilaian itu tepat dan mencerminkan dengan tepat kebolehan pelajar. Penilaian sumatif, walaupun berharga untuk merumuskan pembelajaran, mungkin tidak selalu menangkap keseluruhan skop kemajuan pelajar. Begitu juga, penilaian formatif, jika tidak dilaksanakan dengan berkesan, boleh menjadi subjektif dan mungkin tidak memberikan gambaran yang tepat tentang pembelajaran pelajar. Oleh itu, adalah penting bagi pendidik untuk menggunakan pelbagai kaedah penilaian, baik sumatif dan formatif, untuk mendapatkan pemahaman yang komprehensif tentang prestasi pelajar.

Kelebihan dan Kekurangan Format Penilaian Sumatif dan Formatif

Ciri	Sumatif	Formatif
Tujuan	Menilai pembelajaran pada akhir unit/kursus	Memantau kemajuan dan memberikan maklum balas sepanjang pembelajaran
Masa	Diberikan pada akhir tempoh pengajaran	Bersepadu dalam proses pembelajaran
Format	Peperiksaan, ujian, projek, pembentangan	Kuiz, tugasan, perbincangan, pemerhatian
Maklum Balas	Biasanya dalam bentuk gred atau markah	Maklum balas khusus, deskriptif, dan boleh diambil tindakan
Kesan terhadap gred	Sumbangan besar kepada gred keseluruhan	Biasanya memberi impak yang rendah atau tidak memberi impak kepada gred

Memahami perbezaan utama antara format penilaian sumatif dan formatif membolehkan pendidik membuat keputusan termaklum tentang strategi penilaian mereka.

Secara ringkasnya, format penilaian sumatif dan formatif adalah alat penting dalam dunia pendidikan. Dengan memanfaatkan kekuatan setiap format dan menggunakannya secara strategik, pendidik boleh mencipta persekitaran pembelajaran yang lebih mantap, berkesan, dan berpusatkan pelajar yang memupuk kecemerlangan akademik dan pertumbuhan holistik.